Wszyscy teoretycznie wiemy, że należy segregować śmieci. Jest to nam powtarzane na każdym kroku. Jednak jakie naprawdę płyną z tego korzyści?
Prawda jest brutalna – produkujemy coraz więcej odpadów, z których ogromną część stanowi plastik jednorazowego użytku. Do niedawna odpady głównie deponowano na składowiskach, ale nie jest to preferowana forma zagospodarowania odpadów. Nowe zaostrzone przez UE normy w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi zobowiązują państwa członkowskie do osiągnięcia do 2035 r. poziomu recyklingu wynoszącego 65 %, a ilość składowanych odpadów powinna zostać zredukowana do 10%[1].
Znacznie gorsze jednak jest pozbywanie się śmieci w niekontrolowany sposób. Można je dziś znaleźć w lasach, w górach, nawet w najwyższych partiach Himalajów, w morzach i oceanach. Po wodach Oceanu Spokojnego dryfuje wyspa śmieci o powierzchni pięć razy większej od Polski. Śmieci w wodzie oddziałują niestety na zdrowie i życie morskich zwierząt. Wyrzucony plastik rozpada się na coraz mniejsze cząstki, które zawieszone w wodzie przypominają plankton. Zjadają je zwierzęta morskie, biorąc je za pożywienie. Ryby, żółwie morskie i ptaki połykają też większe fragmenty plastiku, co jest przyczyną ich śmierci[2]. Mikroplastik nie tylko zalega w ich żołądkach, ale i przenika do innych ich tkanek. Drobne cząstki plastiku w glebie zmieniają jej pH, co może powodować słabszy wzrost roślin, wpływa też negatywnie na dżdżownice[3]. Istnieją też obawy, że plastik rozpadający się na coraz mniejsze cząstki może być wchłaniany przez rośliny[4]. Mikroplastik jest dziś wszechobecny. Unosi się nawet w powietrzu[5]. Znajdowany jest w ludzkich odchodach, co oznacza, że spożywamy go razem z jedzeniem i wdychamy.
Dlatego tak ważne jest segregowanie odpadów plastikowych i ponowne go przetwarzanie. Możliwość przetwarzania odpadów na coraz nowe sposoby pokazuje zmianę ich postrzegania: odpad nie jest śmieciem, a może być cennym surowcem.
Szkło opakowaniowe może być przetwarzane w nieskończoność. Robiąc to, oszczędzamy materiał wyjściowy, czyli piasek kwarcowy. Poddając recyklingowi papier, oszczędzamy drzewa – na jedną tonę papieru potrzeba 17 drzew, jest więc o co walczyć. Recykling metali zmniejsza zapotrzebowanie na ich wydobycie. Złom metalowy może być przetwarzany na różne sposoby: z aluminium powstają przewody elektryczne, kadłuby samolotów, puszki na napoje itp. Miedź jest używana w sprzętach elektrycznych i elektronicznych, stal jest wykorzystywana do m.in. produkcji rur i części pralek.
Recykling plastiku oznacza zmniejszanie zapotrzebowania na paliwa kopalne. Plastik produkuje się z ropy naftowej – paliwa bardzo intensywnie wydobywanego i podlegającego dużym wahaniom cenowym. Zasoby ropy naftowej kurczą się, a jej wydobywanie nie jest obojętne dla środowiska. Jednocześnie odpady plastikowe są dziś najczęściej spotykanym tworzywem na składowiskach i poza nimi. Odzyskiwanie ich ma więc ogromny potencjał energetyczny.
Wreszcie, co bardzo istotne – segregacja odpadów i ich odzysk oznaczają ogromne oszczędności energii. Po pierwsze, mniej energii zużytej na wydobycie surowców. Po drugie, część odpadów (frakcja zmieszana) może być spalona i zamieniona na energię cieplną i elektryczną. Nowoczesne spalarnie śmieci ogrzewają dziś miasta i są źródłem energii elektrycznej, służącej do oświetlania, funkcjonowania sprzętu i infrastruktury oraz coraz częściej transportu. Pojazdy elektryczne w coraz większej liczbie pojawiają się na naszych drogach. Nie emitują spalin, nie potrzebują ropy naftowej.
Odpowiednie wykorzystanie możliwości
tkwiących w odpadach jest możliwe jednak wtedy, gdy zostaną one zakwalifikowane
do właściwych frakcji już w momencie ich wyrzucania.
[1] DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2018/851 z dnia 30 maja 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2008/98/WE w sprawie odpadów, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne, Rozporządzenie Ministra Środowiska z 14 grudnia 2016 r. w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych
[2]http://pke.gdansk.pl/wp-content/uploads/2017/03/W6-Zagro%C5%BCenia-jakie-stwarzaj%C4%85-plastiki-i-mikroplastiki-dla-ptak%C3%B3w-morskich-wyk%C5%82ad.pdf
[3]https://smoglab.pl/mikroplastik-moze-szkodzic-dzdzownicom-i-calym-ekosystemom/
[4]https://emblognicole.emformacja.pl/uwaga-mikroplastik-w-ogrodzie/
[5]https://nauka.uj.edu.pl/aktualnosci/-/journal_content/56_INSTANCE_Sz8leL0jYQen/74541952/143589634