W lipcu 2019 r. została znowelizowana ustawa śmieciowa. W myśl przepisów opłaty za odpady komunalne mają być od dwóch do czterech razy wyższe dla osób niesegregujących domowych śmieci. Dodatkowo Unia Europejska nakłada na kraje członkowskie normy dotyczące odzysku odpadów komunalnych. Do końca 2025 r. każdy kraj musi osiągnąć poziom odzysku 55% wszystkich odpadów komunalnych, a do końca 2020 r. – co najmniej 50%.
Wszystko to sprawia, że powinniśmy uważniej przyglądać się temu, co umieszczamy w domowych kubłach na śmieci. Dlatego też spoczywa na nas (na mocy Ustawy o utrzymaniu porządku i czystości w gminach) obowiązek sortowania odpadów już w domu, pod groźbą wyższych opłat za ich wywóz.
Odpady komunalne (czyli m.in. te generowane przez gospodarstwa domowe) dzielimy na pięć frakcji: papier, szkło, metale i tworzywa sztuczne), bio i zmieszane. Jeśli nie mamy dość miejsca w domu, możemy trzymać trzy pojemniki – na odpady bio, na frakcję zmieszaną i na surowce wtórne (szkło, papier, tworzywa i metale), rozdzielając je dopiero w momencie wyrzucania do właściwych kubłów. W sprzedaży są też wygodne piętrowe kosze na odpady z pojemnikami szufladowymi, o wielkości mniej więcej jednego dużego domowego pojemnika, jakich używaliśmy do niedawna.
Właściwe posegregowanie odpadów już w momencie umieszczenia ich w domowym kuble jest bardzo ważne. Surowce nadające się do recyklingu będą bezużyteczne, gdy pobrudzimy je np. resztkami jedzenia. Zmoczony i zabrudzony papier nie nadaje się do przeróbki, tak samo np. szkło i tworzywa oblane np. tłuszczem jadalnym.
Wstępnie posegregowane odpady są odbierane sprzed naszych domów przez śmieciarkę dedykowaną do danej frakcji. Odpady zostają przetransportowane do zakładu, gdzie są poddawane dalszemu sortowaniu i w zależności od frakcji, odpowiednio zagospodarowane. Tworzywa sztuczne i metale trafiają na taśmy, gdzie oddziela się na dalsze frakcje, częściowo automatycznie, częściowo ręcznie. Duże elektromagnesy potrafią wychwytywać części metalowe leżące na taśmie. Plastiki są segregowane: butelki PET rozdzielane na kolory (białe, zielone i niebieskie), folia, polietylen wysokiej gęstości (HDPE), polipropylen (PP). Uzyskiwane na tym etapie inne frakcje to m.in. puszki stalowe, puszki metalowe, złom niesort, tetrapaki i inne. Surowce wtórne są następnie prasowane. W tym stanie są gotowe do przekazania do odzysku.
Odpady bio są poddawane kompostowaniu. W ciągu kilku tygodni można je przerobić w nawóz organiczny bogaty w składniki mineralne, jak azot, potas, fosfor i wapń. Więcej o przekształcaniu frakcji bio przeczytasz tutaj.
Frakcja zmieszana stanowi największą część odpadów generowanych w domach – trafia tam najwięcej rodzajów śmieci. Frakcja zmieszana składa się z wielu odpadów energetycznych, które można wykorzystać jako paliwo w zakładzie termicznego przekształcania odpadów. Do odpadów energetycznych zaliczają się m.in. zużyte pieluchy jednorazowe, foliowe torby, pojemniki po produktach spożywczych (zabrudzone), papierki i folie po produktach spożywczych. Dostarczają one w procesie spalania niemal tyle samo energii co węgiel brunatny. Możemy dzięki temu zaoszczędzić paliwa kopalne, takie jak węgiel i gaz. Zakłady termicznego przekształcania odpadów są ponadto wyposażone w efektywny system filtrowania spalin, dzięki czemu poziom szkodliwych emisji jest wielokrotnie niższy niż dopuszczalne normy i znacznie niższy niż emisje z tradycyjnych elektrowni i elektrociepłowni.
W krajach europejskich spalanie to powszechny sposób utylizacji tych odpadów. Według danych z 2016 r. w krajach członkowskich UE 39% odpadów było poddane spaleniu – więcej niż składowano na wysypiskach lub poddawano recyklingowi w ramach odzysku surowców wtórnych[1]. Ze względu na coraz wyższe poziomy obowiązkowego recyklingu odpadów obowiązujące w krajach Unii Europejskiej, udział ten będzie stopniowo malał. Ponieważ jednak w liczbach bezwzględnych odpadów stale przybywa – istniejące spalarnie wciąż mają paliwo do zagospodarowania.
Odpady przeznaczone do spalenia są odpowiednio mieszane w bunkrze za pomocą chwytaków w celu uzyskania jednorodnego paliwa a następnie podawane do leja zasypowego pieca. Powietrze potrzebne do procesu spalania jest podawane zarówno pod ruszt, jak i powyżej strefy spalania, w wyniku czego dopalane są w górnej części komory produkty niepełnego spalania. Produkcja energii elektrycznej i cieplnej następuje w wyniku przekazywania ciepła ze spalin do wody skierowanej do kotła w wymiennikach ciepła. Para powstała w wymiennikach kierowana jest na łopatki turbiny, w której zachodzi przemiana energii mechanicznej w energię elektryczną. Część pary z upustów turbiny trafia do wymiennika ciepła, gdzie ogrzewa wodę lub parę stanowiącą nośnik energii w sieci ciepłowniczej.
W wyniku procesu spalania powstają odpady wtórne: żużel oraz popioły
lotne, pyły z odpylania i inne. Żużel stanowi ok. 25% wagi spalonych odpadów, a
popiół ok. 7,5%.
[1] https://www.europarl.europa.eu/news/pl/headlines/society/20181212STO21610/odpady-z-tworzyw-sztucznych-i-recykling-w-ue-fakty-i-liczby